Anasayfa

DOU-TÖMER

Doğuş Üniversitesine bağlı olarak 2023 yılında faaliyetlerine başlayan DOU-TÖMER, her biri alanında başarılı ve tecrübeli hocalardan oluşan güçlü akademik kadrosuyla tüm dünyada Türkçe öğrenmek isteyen herkese Türkçemizi en çağdaş metot ve öğretim teknikleriyle öğretmeyi ilke edinmiş bir uygulama ve araştırma merkezidir. Merkezimiz; İstanbul, Dudullu yerleşkemizde hizmet vermektedir.

 

Etkinlikler

Tüm etkinlikleri görüntüle
Tarih: 24 Ekim 2025

Güneş Sistemimize Başka Yıldız Sisteminden Gelen Son Ziyaretçimiz: 3I/ATLAS (C/2025 N1)

Doğuş Üniversitesi Evrensel Keşif ve İletişim Ofisi (DÜEKİ) ve üniversitemiz Elektrik-Elektronik Mühendisliği öğretim üyesi Kozmolog Doç. Dr. Nihan Katırcı, Güneş Sistemimizi ziyaret eden yıldızlararası kuyruklu yıldız 3I/ATLAS’ın gözlemsel ve kuramsal özelliklerini değerlendirdi. Son yıllarda Güneş Sistemimizi ziyaret eden üç yıldızlararası nesne astronomi tarihinde özel bir yere sahip: 1I/‘Oumuamua (2017), 2I/Borisov (2019) ve şimdi de 3I/ATLAS (2025). 3I/ATLAS, 1 Temmuz 2025 tarihinde, NASA tarafından finanse edilen Asteroid Terrestrial-Impact Last Alert System (ATLAS) tarafından Güneş’ten yaklaşık 420 milyon mil uzaklıkta keşfedildi ve üçüncü yıldızlararası nesne olarak adını da buradan aldı.

Bu nesne, klasik kuyruklu yıldızlar gibi Güneşe yaklaşırken toz ve iyon olmak üzere iki kuyruk geliştirmekte, James Webb Uzay Teleskobu gözlemleri ise kuyruklu yıldızın çekirdeğini çevreleyen gaz ve tozdan oluşan parlak bulutun, yani komasının yaklaşık %87 oranında karbondioksit içerdiğini göstermiştir [Cordiner, M. A., et al. (2025)]. Çekirdeğinin çapı yaklaşık 5 kilometre olup, diğer yıldızlararası nesnelere kıyasla oldukça büyüktür. Swift Uzay Teleskobu gözlemleri, Güneş’ten 2.9 astronomik birim (434 milyon kilometre) uzaklıkta dahi saniyede yaklaşık 40 kilogram hidroksil (OH) salınımı tespit etti. Güneş ışığı veya diğer radyasyon, suyu (H₂O) parçalar ve OH radikali açığa çıkar. Kuyruklu yıldızlar, yaşamın ortaya çıkabilmesi için gerekli su ve organik maddeleri bir gezegene taşıyabilirler. Fakat Güneş’ten çok uzakta bile etkin gaz/su salınımı yapması, 3I/ATLAS’ı nadir kuyruklu yıldızlardan biri yapıyor. Polarimetri gözlemleri, kuyruklu yıldızın daha önce gözlemlenmiş hiçbir asteroid veya kuyruklu yıldızda görülmeyen derin ve dar bir negatif polarizasyon dalı sergilediğini ortaya koymuştur: 7° faz açısında –%2.7’lik minimum değer ve 17°’lik bir tersinme açısı gözlemlenmiştir [Gray, Z., et al. (2025)]. Şili’deki ESO Very Large Telescope (VLT) üzerindeki UVES spektrografıyla yapılan gözlemler, 3I/ATLAS’ın komasında yüksek Ni I (nikel) atomu üretimi ve Ni I/Fe I oranının alışılmadık derecede yüksek olduğunu göstermiştir [Hutsemékers, D., et al. (2025)]. Galaksimizde, hatta evrende genellikle bu elementler bir arada bulunurken, ATLAS’ta demir eser miktarda, nikel ise baskındır ve bu özellik onu Borisov’dan da farklı kılmaktadır. Tabii, önceki yıldızlararası nesnelerde de farklılıklar gözlemlenmiştir; örneğin ‘Oumuamua kuru bir cisimken, Borisov karbonmonoksit açısından zengindi. Bu durum, Borisov’un kendi yıldız sisteminin çok dış kısımlarından kopmuş olabileceğine işaret etmekteydi.

3I/ATLAS, Güneş Sistemi’ne yaklaşık 58 km/s’lik hızla hiperbolik bir yörüngede girdi. Bu hız, onun Oort Bulutu kökenli olamayacağını, yani Güneş’e kütleçekimsel olarak bağlı bir cisim olmadığını açıkça ortaya koymaktadır. Yörünge dışmerkezliği yaklaşık 6.1 olup, yıldızlararası bir kökeni işaret etmektedir. Astrofizikçi Darryl Seligman’ın (Michigan State University) çalışmasına göre, bu kuyruklu yıldız 7 milyar yıl önce oluşmuş olabilir [Seligman, D. Z., et al. (2025)]. 3 Ekim tarihinde ESA’nın ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) ve Mars Express uzay araçları, Mars’ın 28 milyon kilometre yakınından geçen kuyruklu yıldızı izlemeye almış, ancak yalnızca ExoMars onu gözlemleyebilmiştir. NASA ve ESA’nın son dönemdeki sessizliği, bilim meraklıları tarafından gizemli bulunmuş olsa da, aslında sebep kuyruklu yıldızın şu sıralar Güneş’in arkasında kalması ve yüksek Güneş parlaklığından dolayı bu süreçte gözden kaybolmasından kaynaklanmaktadır. 30 Ekim’de perihel noktasına ulaştığında da maalesef Dünya’dan gözlemlenemeyecektir.

NASA’nın sessizliği, kuyruklu yıldızın püskürtüsünün toz akışıyla değil de adeta bir itki gücüyle yönlendiriliyormuş gibi hareket etmesi ve buna ek olarak nikel bolluğu bulgularının ortaya çıkması, nesnenin intergalaktik bir uzay gemisi ya da ileri bir medeniyetin gözlem uydusu olabileceği yönündeki yorumları güçlendirdi. Bu nedenle 3I/ATLAS (C/2025 N1), birçok bilim severin ve bilim insanının dikkatini üzerine çekiyor. Liu Cixin’in “The Dark Forest” (Karanlık Orman) romanı, Fermi paradoksu ve Abraham Loeb’in düşünce deneyleri [Hibberd, A., Crowl, A., & Loeb, A. (2025)] de bu tartışmalara eklenince, heyecan daha da artmış durumda. Önümüzdeki dönemde bu nesne hakkında çok daha fazla bilgi edineceğimiz öngörülüyor. Güneş’e yakın geçişinin ardından kuyrukluyıldızın kuyruğunun daha da uzayacağı ve 19 Aralık 2025 civarında Dünya’ya en yakın konumuna — yaklaşık 270 milyon kilometre mesafeye — ulaşacağı biliniyor. Mart 2026’da ise Jüpiter yakınından geçerek Güneş Sistemi’ni terk edecek. Bu sırada JUICE misyonu kapsamında da ek veriler toplanacak.

Bu eşsiz ziyaretçi, bilimin ve merakın sınırlarını yeniden zorlayacak gibi görünmektedir. Nesnenin Güneş Sistemimizdeki canlı yerini https://theskylive.com/c2025n1-info web sitesinde takip edebilir, Hubble, Webb, TESS, Swift, SPHEREx, Perseverance, Curiosity, Parker Solar Probe, Lucy, Psyche, PUNCH ve SOHO gibi pek çok uzay gözlemevi tarafından eşgüdümlü olarak izlendiğinin takibini https://3i-atlas.github.io/coordinated.html web sitesinden yapabilirsiniz. Sadece dört ay içinde 80’i aşkın akademik yayın üretilen ve üretilecek güncel makalelere de https://3i-atlas.github.io/pubs.html web sitesinden ulaşabilirsiniz. ESA’nın “Comet Interceptor” görevi 2029’da uzayda bir yörüngede bekletilecek ve benzer yıldızlararası ziyaretçileri doğrudan inceleyecek. “Bu ve daha birçok ziyaretçi, kuyruklu yıldızlar, göktaşları ve ötegezegenlerin keşifleri, oluşumları ve evrimleri konusundaki mevcut anlayışımızı yeniden şekillendirmeye aday.”

Cordiner, M. A., et al. (2025). JWST detection of a carbon dioxide dominated gas coma surrounding interstellar object 3I/ATLAS. The Astrophysical Journal Letters, 991(2), L43. arXiv:2508.18209

Gray, Z., et al. (2025). Extreme negative polarisation of new interstellar comet 3I/ATLAS. arXiv:2509.05181

Hutsemékers, D., et al. (2025). Extreme Ni I/Fe I abundance ratio in the coma of the interstellar comet 3I/ATLAS. arXiv:2509.26053

Seligman, D. Z., et al. (2025). Discovery and preliminary characterization of a third interstellar object: 3I/ATLAS. The Astrophysical Journal Letters, 989(2), L36. arXiv:2507.02757

Hibberd, A., Crowl, A., & Loeb, A. (2025). Is the interstellar object 3I/ATLAS alien technology? arXiv:2509.07409

Duyurular

11.04.2025 Tarihli Öğretim Elemanı İlanı Ön Değerlendirme Sonuçları

10.04.2025 Tarihli Öğretim Elemanı İlanı Ön Değerlendirme Sonuçları

ERASMUS+ ÖĞRENCİ ÖĞRENİM ve STAJ HAREKETLİLİĞİ 2023 DÖNEMİ PROJESİ BAŞVURULARI

Tek Ders Sınavı Hakkında Bilgilendirme

Doğuş Üniversitesi Rektörlüğü'nden 21.05.2021 Tarihli Sanat ve Tasarım Fakültesi Araştırma Görevlisi Sınav Sonuçları

İngilizce Eleştirel Okuma ve Yazma Dersi Muafiyet Sınav Koşulları

13.09.2019 Araştırma Görevlisi ve Öğretim Görevlisi Sınav Değerlendirme Sonuçları

09.09.2019 Araştırma Görevlisi ve Öğretim Görevlisi Ön Değerlendirme Sonuçları

21.06.2019 Öğretim Elemanı İlanı

21.06.2019 Öğretim Üyesi İlanı

Tüm duyuruları görüntüle